• ความตกลงว่าด้วยการค้าสินค้าของอาเซียน ได้ร่วมกับสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม
• ความตกลงว่าด้วยการลงทุนของอาเซียน ได้ร่วมกับกรมเศรษฐกิจระหว่างประเทศ กระทรวงการต่างประเทศ และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน
• ความตกลงการค้าเสรีของอาเซียนกับคู่เจรจา ได้ร่วมกับส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง ในแต่ละหัวข้อเจรจา เช่น
  • การลดภาษีสินค้า ร่วมกับกระทรวงการคลัง กระทรวงเกษตรฯ และกระทรวงอุตสาหกรรม
  • พิธีการศุลกากรและถิ่นกำเนิดสินค้า ร่วมกับกรมศุลกากร กระทรวงการคลัง กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์
  • มาตรฐานสินค้าและมาตรการสุขอนามัย ร่วมกับสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม และสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ กระทรวงเกษตรฯ เป็นต้น

ความตกลงการค้าเสรี(Free Trade Area:FTA) หมายถึง การรวมกลุ่มเศรษฐกิจโดยมีเป้าหมาย
เพื่อลดภาษีศุลกากรระหว่างกันภายในกลุ่มลงให้เหลือน้อยที่่สุด หรือเป็น0 % และใช้อัตราภาษีปกติที่สู ง
กว่ากับประเทศนอกกลุ่ม การทําความตกลงการค้าเสรีในอดีตมุ่งในด้านการเปิดเสรีด้านสินค้า(goods)
โดยการลดภาษีและอุปสรรคที่ไม่ใช่ภาษีเป็นหลัก แต่ความตกลงการค้าเสรีในระยะหลังๆ นั้นรวมไปถึง
การเปิดเสรีด้านบริการ(services)และการลงทุนด้วย

ปัจจุบันสถานการณ์การแข่งขันในตลาดโลกได้ทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น  ไทยต้องพึ่งพิงการค้า
ระหว่างประเทศมากขึ้นเรื่อยๆ การส่งออกถือเป็นจักรกลสําคัญที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย โดยในปี2552
นํารายได้เข้าประเทศกว่า5 ล้านล้านบาท  คิดเป็นครึ่งหนึ่งของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศทั้งหมด
การทําFTA จึงมีผลสําคัญเพื่อประโยชน์ต่าง ๆ ดั งนี้
-ช่วยรักษาตลาดเดิม  และขยายการค้าสู่ตลาดใหม่  เพิ่มโอกาสในการส่งออกสินค้าและบริการ
ของไทยที่มีศั กยภาพ
-ลดอุปสรรคด้านภาษีและมาตรการที่มิใช่ภาษีระหว่างกัน
-ลดการพึ่งพาสิทธิพิเศษด้านภาษี(Generalized System of Preference :GSP)  ซึ่งมีความไม่
แน่นอน
-ดึงดูดต่างชาติให้ย้ายฐานการผลิตและการลงทุนมาไทยมากขึ้น  ขณะเดียวกันสนับสนุนคนไทย
ไปลงทุนต่ างประเทศ
-ผลักดันให้มีการขยายความร่วมมือทางเศรษฐกิจในสาขาที่มีศักยภาพ
จากการที่ไทยยังต้องพึ่งการค้าระหว่างประเทศ โดยเฉพาะการส่งออก ไทยจึงต้องทํางานใน2 ส่ วน
ไปพร้อม ๆ กัน ส่วนแรกคือการเจาะตลาด/ ส่งเสริมการส่งออก ส่ วนที่ 2 คือ การทําให้อุปสรรคในการเข้าสู่
ตลาดประเทศคู่ค้าลดน้อยลง ซึ่งการทําให้อุปสรรคลดน้อยลงนั้น ต้องทําผ่านการเจรจาในเวทีระดับต่ าง ๆ
- การเจรจาในอดีตเมื่อ20 ปีที่แล้ว เป็นFTA ระดับโลกที่ GATT/WTO โดยสมาชิก100 กว่า
ประเทศมาเจรจาพร้อมกันหมด
- การเจรจาใน10 ปีที่ผ่านมา เปลี่ยนมาเน้นการเจรจาFTA ในระดับภูมิภาค เช่น EU NAFTA
ตามด้วยระหว่างภูมิภาค เช่น EU-Mercosur และ FTA ระหว่ างประเทศ
- ไทยต้องเจรจาเพื่อรักษาmargin ในการแข่งขั นของไทยไว้ไม่ให้สินค้าของไทยในตลาดคู่ค้า
เสียเปรียบคู่แข่ง เพราะได้สิทธิพิเศษดีกว่าไทย ไม่ว่าจะเป็นมาตรการภาษี หรือมิใช่ภาษี(NTM : Non-tariff
Measures)

รัฐบาลได้เลือกประเทศที่จะทําFTA โดยมีเหตุผลสําคัญ  เพื่อรักษาสถานภาพและศักยภาพใน
การส่งออกของไทยในการขยายโอกาสการส่งออก  และเพิ่มความสามารถในการแข่งขันด้านราคาสินค้า
ไทยโดยมีหลั กเกณฑ์ในการเลือกประเทศที่ทําFTA ดังนี้
-  เป็นตลาดการค้าดั้งเดิมของไทย เช่น สหรัฐฯ และญี่ปุ่น ฯลฯ
-  ตลาดใหม่ ที่มีศักยภาพ  เช่ น จีน  อินเดีย  ออสเตรเลีย  และนิวซีแลนด์  ฯลฯ
-  แหล่งวัตถุดิบที่มีคุณภาพราคาตํ่า  เช่น จีน  อินเดีย  ฯลฯ
-  ประเทศที่มีศักยภาพด้านการค้าและการลงทุน เช่ น เปรู สมาคมการค้าเสรียุโรป(European
Free Trade Association : EFTA) และเป็นประตู เชื่อมโยงการค้าและการลงทุ นไปสู่ประเทศในภูมิภาค
ใกล้เคียง

ในการเจรจาFTA  ได้มีการดําเนินการด้วยความโปร่งใสและรอบคอบ โดยมีการศึกษาล่วงหน้าอย่ าง
เป็นขั้นตอน ทั้งก่อนและหลังการเจรจา
ก่อนการเจรจา  ได้จัดจ้างสถาบันการศึกษาและนักวิชาการ ศึกษา วิเคราะห์เบื้ องต้นถึง
ความเป็นไปได้และประเมินผลดี ผลเสียในการจัดทําFTA กั บประเทศต่าง ๆ กว่า60 โครงการ รวมทั้งร่วม
ศึกษากับบางประเทศที่แสดงความสนใจอยากทําFTA กับไทย เช่น ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ และชิลี เป็นต้น
ซึ่งหากกลุ่มประเทศ/ ประเทศใดในภาพรวมได้ประโยชน์มากกว่าผลกระทบก็เจรจาต่อไป
ระหว่างการเจรจา  ได้มีการประชุมหารือกับภาคเอกชนรวมทั้งศึกษาวิเคราะห์เพิ่มเติมและ
ประเมินผลเป็นระยะ ๆ  ควบคู่กันไป  หากมีประเด็นต้องแก้ไขก็จะศึกษาทบทวน
หลังการเจรจา  ติดตามและประเมินผลภายหลังความตกลงมีผลบังคับใช้ รวมถึงแนวทาง
การขยายประโยชน์จากการทําFTA

ในการเจรจาจัดทําFTA  รัฐบาล ได้ดําเนินการด้วยความโปร่งใส  ยึดหลั กการมีส่วนร่วมกับทุก
ฝ่ายโดยได้มีการสร้างความรู้ความเข้าใจและเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนทั้งกลุ่มที่มีส่วนได้เสีย และกลุ่่มที่
อาจได้รับผลกระทบจากการทําFTA ตลอดจนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  มีส่วนร่วมในการให้ข้อเสนอแนะต่ างๆ
เกี่ยวกับการเจรจา โดยกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ  กระทรวงพาณิชย์ได้ดําเนินการ ดังนี้
การสร้างความรู้ความเข้าใจ
(1) จัดสัมมนาเผยแพร่ผลการเจรจาต่อกลุ่่มเป้าหมาย โดยเฉพาะผู้ประกอบการขนาดเล็กและ
ขนาดกลาง(SMEs)  เกษตรกร  และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  เพื่อรับฟังความคิดเห็นและ
ข้อเสนอแนะซึ่งกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ และหน่วยงานต่าง ๆ ของกระทรวงพาณิชย์
ได้ดําเนินการอย่างต่อเนื่องทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค
(2) เผยแพร่ข้อมูลผลการเจรจาFTA อย่ างกว้างขวางผ่านสื่อวิทยุ โทรทัศน์  หนั งสือพิมพ์
(3) จัดตั้งCall Center เพื่อตอบข้อซักถามทางโทรศัพท์ที่  หมายเลข 02-507-7555 และร่วมกั บ
กรมส่งเสริมการส่งออกในการให้บริการข้อมูลแก่ประชาชน  และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตอบข้อ
ซักถามเกี่ยวกับ FTA  ณ ศูนย์ One Stop Service กรมส่งเสริมการส่งออก ถนน
รัชดาภิเษก

แม้ว่าการทําความตกลงการค้าเสรี(FTA) จะมีการเปิดตลาดโดยการลดภาษีนําเข้าระหว่าง
ประเทศภาคี และมีข้อกังวลใจว่าFTA จะทําให้ประเทศไทยมีรายได้จากการเก็บภาษีศุลกากรลดลง แต่ยั ง
ไม่สามารถสรุปได้ว่าเมื่อหักล้างกับการขยายการค้าและการลงทุนระหว่างประเทศภาคีแล้ว ในที่สุดรัฐจะมี
รายได้จากการเก็บภาษีต่างๆ ในประเทศลดลง เนื่องจากรายได้หลักของรัฐบาลมาจากการจัดเก็บภาษีโดย
กรมสรรพากร กรมสรรพสามิต และกรมศุลกากร ซึ่งในปีงบประมาณ2552 สัดส่ วนต่อรายได้รัฐทั้งหมดคิด
เป็นร้อยละ75.4,  19.3  และ5.3 ตามลําดั บ  ดังนั้น การลดภาษีศุลกากรภายใต้FTA อาจมีผลต่อรายได้
โดยรวมของรัฐไม่มากนั ก
ทั้งนี้  FTA จะช่วยส่งเสริมการค้าการลงทุนระหว่างประเทศภาคี เมื่อการค้าและการลงทุนระหว่าง
ประเทศขยายตัวเพิ่มขึ้น ผู้้ประกอบการมีรายได้มากขึ้น การลงทุนในประเทศเพิ่มขึ้นและมีการจ้างงานมาก
ขึ้น รัฐอาจจัดเก็บภาษีชนิดอื่นๆ ได้เพิ่มขึ้น ที่สําคัญมีดังนี้
1. ภาษีทางตรง เมื่อผู้้ประกอบการมีรายได้มากขึ้น หรือมีการจ้างงานมากขึ้น รัฐย่อมเก็บภาษี
เงินได้บุคคลธรรมดาและภาษีเงินได้นิติบุคคลได้มากขึ้น ทั้งนี้รวมถึงการจัดเก็บภาษีจากแรงงานหรือ
ผู้้ประกอบการต่างชาติ ที่เข้ามาทํางานหรือเข้ามาลงทุนและมีรายได้ในประเทศไทย
2. ภาษีทางอ้อม
 2.1 ภาษีมูลค่าเพิ่ม(VAT) เมื่อมีการนําเข้าสินค้า หรือเมื่อมีการบริโภคสินค้าและบริการเพิ่มขึ้น
ในประเทศ รัฐย่อมสามารถจัดเก็บภาษีมูลค่าเพิ่มได้เพิ่มขึ้น
 2.2 ภาษีธุรกิจเฉพาะ รัฐอาจจัดเก็บภาษีธุรกิจเฉพาะกับผู้้ประกอบธุรกิจบางประเภทที่กฎหมาย
กําหนดได้เพิ่มขึ้น เช่น
 - เมื่อมีการขายห้องชุ ดหรือที่ดินให้แก่ผู้้ประกอบการเพิ่มขึ้น
 - เมื่อธนาคารให้สินเชื่อแก่ผู้้ประกอบการเพื่อใช้ลงทุนในกิจการเพิ่มขึ้น เป็นต้น 

 จากสถิติ ของกรมพัฒนาธุรกิจการค้า  มีการขอใช้สิทธิประโยชน์ด้านการลงทุนจากFTA โดยตรง
เพียง1 ราย ภายใต้ความตกลงการค้าเสรีไทย-ออสเตรเลีย ในธุรกิจบริการติดตั้งแผ่นเหล็กกล้าที่ใช้ในการ
มุงหลังคาและผลิตภัณฑ์ก่อสร้างที่ทําด้วยเหล็กกล้า โดยมีทุนจดทะเบียน 600 ล้านบาท เมื่อปี2549 การที่
มีการขอใช้สิทธิประโยชน์ด้านการลงทุนจากFTA โดยตรงไม่มากนัก เนื่องจากไทยไม่ได้ให้สิทธิประโยชน์
ด้านการลงทุนภายใต้FTA เกินกว่าที่กฎหมายปัจจุบั นกําหนดไว้ อย่างไรก็ตาม นอกจากสิทธิประโยชน์ด้าน
การลงทุนที่ได้รับการส่งเสริมจากBOI แล้ว การจั ดทําความตกลงการค้าเสรีกับประเทศต่างๆ ยังมีส่วนช่วย
เสริมสร้างบรรยากาศในการลงทุนจากต่างประเทศได้

                                                               มูลค่าการลงทุน(ล้านบาท)

ที่มา     มูลค่าการลงทุนในโครงการที่ได้รับอนุมัติ : สํานักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน

กรณีที่ผู้ส่งออกสินค้าส่งสินค้าออกไปขายในต่างประเทศ(Export Price) ในราคาที่ตํ่ากว่าราคาที่
ขายภายในประเทศของตน(Normal Value) หรือที่เรียกว่า การทุ่่มตลาด ซึ่งถือเป็นการปฏิบัติทางการค้าที่
ไม่เป็นธรรม และมีผลให้อุตสาหกรรมภายในของประเทศผู้้นําเข้าได้รับความเสียหาย และก่อให้เกิด
ผลกระทบต่ อระบบเศรษฐกิจและการค้าของประเทศคู่แข่งขั น
ดังนั้นWTO จึงอนุญาตให้ประเทศผู้้นําเข้าที่ถูกทุ่่มตลาดสามารถเก็บภาษีเพื่อตอบโต้การทุ่่ม
ตลาดได้ แต่จะต้องเป็นไปตามกฎเกณฑ์กติกาที่WTO กําหนดไว้เท่านั้น และไม่สามารถเก็บภาษีตอบโต้
การทุ่่มตลาดตามอําเภอใจได้ โดยผู้้ประกอบการของประเทศผู้้นําเข้า สามารถยื่นคําร้องขอต่อหน่วยงานที่
รับผิดชอบให้ไต่สวนว่าสินค้าที่นําเข้ามีการทุ่่มตลาดหรือไม่  โดยประเทศผู้้นําเข้าจะต้องพิสูจน์ให้ได้ว่า
1. มีการทุ่่มตลาดในสินค้าที่ถูกยื่นขอให้ไต่สวนจริง
2. มีความเสียหายเกิดขึ้นต่ออุตสาหกรรมภายในประเทศผู้้นําเข้า
3. ความเสียหายที่เกิดขึ้น เกิดจากการทุ่่มตลาด
ทั้งนี้ ประเทศที่เรียกเก็บภาษีตอบโต้การทุ่่มตลาดจะเรียกเก็บได้ไม่เกิน5 ปี และผู้้มีส่วนได้เสีย
ได้แก่  ผู้้ส่งออกหรือผู้้นําเข้าซึ่งอยู่่ภายใต้การไต่สวน รัฐบาลประเทศของผู้้ส่งออก หรือผู้้ผลิตสินค้าที่
เหมือนกันหรือประเภทเดียวกันของประเทศผู้้นําเข้า สามารถยื่นขอทบทวนเพื่อ ติการเก็บภาษีตอบโต้การ
ทุ่่มตลาด หรือลด หรือเพิ่มภาษีอากรตอบโต้การทุ่่มตลาดที่เรียกเก็บได้ แต่จะต้องมีเหตุผลและข้อมูล
สนับสนุนด้วย 

กลไกระงั บข้อพิพาทของ WTO  (DSU)  เปรียบเสมือนศาลการค้าระหว่างประเทศ ทําหน้าที่
พิจารณาข้อพิพาททางการค้าระหว่างสมาชิกWTO  และมีบทลงโทษกรณีภาคีที่ถูกตัดสินว่าทําผิด
กฎเกณฑ์ของWTO และไม่ยอมปฏิบัติ ตามคําตัดสิน กลไกระงับข้อพิพาทของWTOได้รับการยอมรับอย่าง
แพร่หลายจากประเทศสมาชิก เห็นได้จากจํานวนกรณีพิพาทที่ได้มีการนําเข้าสู่่กระบวนการดังกล่าวกว่า
400 คดี นับตั้งแต่ ก่อตั้งWTO ในปี2538 จนถึงปัจจุ บั น
ผู้้ที่สามารถใช้สิทธิฟ้องร้องในWTO ได้ จะต้องเป็นรัฐบาลของประเทศสมาชิกเท่านั้นโดยประเทศ
สมาชิกที่เห็นว่าตนเสียประโยชน์เพราะประเทศสมาชิกอื่นไม่ยอมปฏิบัติตามความตกลงWTO ก็สามารถ
ขอหารือกับสมาชิกที่ทําให้ตนเสียหายได้  และหากไม่สามารถตกลงกันได้ ประเทศที่ได้รับความเสียหายก็
สามารถขอตั้งคณะผู้้พิจารณาซึ่งทําหน้าที่เหมือนศาล เพื่อให้ตัดสินคดีได้  โดยที่การฟ้องร้องของWTO มี
2 ลําดับขั้น  คือ การฟ้องคดีต่อคณะผู้้พิจารณา(Panel)  ซึ่งเปรียบเสมือนศาลการค้าของโลก และองค์กร
อุทธรณ์(Appellate  Body) ซึ่งเปรียบเสมือนศาลสูง  คณะผู้้พิจารณาจะทําหน้าที่พิจารณาและตัดสินคดี
หากประเทศคู่่กรณีไม่อุทธรณ์คําตัดสินของคณะผู้้พิจารณา  สมาชิกWTO ก็จะรับรองคําตัดสินดังกล่าว
และถือว่าคําตัดสินนั้นเป็นที่สุดและมีผลผูกพันคู่กรณี เว้นแต่ สมาชิกทั้งหมด มีมติเอกฉันท์ไม่
รับรองคําตัดสิน ซึ่งเกิดขึ้นได้ยากมาก
หากประเทศคู่กรณีไม่เห็นด้วยกับคําตัดสินของคณะผู้้พิจารณา ก็สามารถอุทธรณ์ต่อองค์กร
อุทธรณ์ได้  และประเทศที่แพ้คดีจะต้องยกเลิกการกระทําที่ถูกตัดสินว่าขัดกับความตกลงWTO ทันทีหรือ
ภายในระยะเวลาที่กําหนด

ความสําคัญของการเจรจาต่อประเทศไทย
หากการเจรจาสามารถได้ข้อยุติ ได้โดยเร็ว ผลประโยชน์สําคัญที่ไทยจะได้รับ คือ
•  โอกาสการเปิดตลาดจะมีมากขึ้น  เนื่องจากอัตราภาษีนําเข้าจะลดลง โดยเฉพาะในสินค้าสําคัญๆ
ของประเทศคู่ ค้าหลักทั้งสินค้าอุตสาหกรรมและสินค้าเกษตร เนื่องจากในปัจจุบั น อัตราภาษีนําเข้ายังอยู่่ใน
อัตราที่สูง เช่น สหรัฐฯ  สินค้ารองเท้า60%   สิ่งทอ30%  อาหารทะเลกระป๋อง20 % ญี่่ปุ่น  สินค้าข้าว
1,000 %  คานาดา   เนื้อไก่150 % เกาหลี มันสําปะหลัง887 % ไต้หวัน นํ้าตาล143 % เป็นต้น
ดังนั้น หากภาษีนําเข้าลดลง โอกาสในการขยายตลาดสินค้าของไทยในตลาดหลักจะมีมากขึ้นอย่างชัดเจน
นอกจากนี้  จะทําให้ไทยมีโอกาสเปิดตลาดใหม่ โดยเฉพาะประเทศกําลังพัฒนาในกลุ่่มอัฟริกา ลาติน
อเมริกา และเอเซีย เนื่องจากประเทศกําลังพัฒนาในกลุ่่มเหล่านี้ ยังมีอัตราภาษีเฉลี่ยในระดับที่สูงมาก
โดยเฉพาะสินค้าอุ ตสาหกรรมที่ไทยมีศักยภาพ อาทิ สินค้าอิเลคโทรนิกส์  สิ่งทอ เครื่องประดับ เป็นต้น
•  ด้านการแข่งทางการค้าจะมีความเป็นธรรม  เนื่องจากปัจจัยที่ก่อให้เกิดการบิดเบือนทางการค้าจะ
ลดลง หรือ หมดไป  โดยเฉพาะการอุดหนุนการผลิตสินค้าภายใน และการสนับสนุนการส่งออกของสินค้า
เกษตรซึ่งเป็นสินค้าส่งออกสําคัญของไทย(มูลค่าส่งออกกว่า3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ) ซึ่งในปัจจุบัน
ประเทศใหญ่ๆ ได้ให้การอุดหนุนอยู่มากโดยเฉพาะสินค้า ข้าว นํ้ าตาล ไก่ เช่น
-  การอุดหนุนภายใน:  ข้าว: สหภาพฯ556 ล้านยูโร สหรัฐฯ607 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯนํ้าตาล:
สหภาพฯ5,800ล้านยูโร สหรัฐฯ 1,100 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ
- การสนับสนุนการส่งออก:   ข้าว:สหภาพฯ 30 ล้านยูโร  สหรัฐฯ200 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ
นํ้าตาล:สหภาพฯ400 ล้านยูโร ไก่:สหภาพ และ สหรัฐฯ120 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ
ทั้งนี้  การอุดหนุนภายใน และ การสนับสนุนการส่งออก เป็นการก่อให้เกิดการบิดเบือนทาง
การค้าอันส่งผลให้ผลผลิตสินค้าเกษตรในตลาดโลกมีมาก และก่อให้เกิดภาวะราคาสินค้าเกษตรใน
ตลาดโลกตกตํ่า ผลคือ สินค้าเกษตรของไทยจะไม่ สามารถแข่งขันในตลาดโลกได้อย่างที่ควร
•  โอกาสที่่คนไทยจะสามารถเดินทางไปทํางานหรือ  ดําเนินธรุกิจในต่างประเทศมากขึ้ น
โดยเฉพาะในสาขาทที่ไทยมีความสามารถในการแข่งขัน เช่น บริการด้านสุขภาพ ความงาม สปา
ร้านอาหาร และโรงแรม เป็นต้น
จากผลการศึกษาขององค์กรวิชาการในสหรัฐฯ ประเมินว่า หากการเจรจารอบโดฮาสําเร็จจะทําให้
การส่งออกโลกเพิ่มขึ้น180-520 พั นล้านเหรียญสหรัฐฯ ต่อปี และGDP เพิ่มขึ้น300-700 พันล้านเหรียญ
สหรัฐ ต่อปี อันจะช่วยลดช่องว่างระหว่างประเทศพัฒนาแล้วและกําลังพัฒนาลง  และช่วยบรรเทาวิกฤติ
เศรษฐกิจที่ทุกประเทศกําลังเผชิญอยู่ด้วย

         ความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก หรือ Trans-Pacific Partnership (TPP) เป็นความ ตกลงเปิดเสรีทางการค้าที่มีมาตรฐานสูง ประกอบด้วย 30 ข้อบท ครอบคลุมทั้งในด้านการเปิดตลาดการค้าสินค้า การค้าบริการ การลงทุน ประเด็นอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการค้า อาทิ ทรัพย์สินทางปัญญา รัฐวิสาหกิจ นโยบายแข่งขัน แรงงาน สิ่งแวดล้อม การระงับข้อพิพาทระหว่างรัฐและนักลงทุน และประเด็น cross-cutting issueอาทิ ความโปร่งใสและการต่อต้านการคอรัปชั่น วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) และความร่วมมือและการเสริมสร้างศักยภาพ เป็นต้น 

          ความตกลง TPPถือเป็นความตกลงแห่งศตวรรษที่ 21 โดยมีสมาชิก 12 ประเทศ ได้แก่ ออสเตรเลีย แคนาดา นิวซีแลนด์ ชิลี เปรู เม็กซิโก สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น บรูไน มาเลเซีย สิงคโปร์ และเวียดนามส่วนใหญ่เป็นประเทศที่พัฒนาแล้วและมีบทบาทสำคัญทางเศรษฐกิจโลก กลุ่มประเทศสมาชิก TPP มีขนาดตลาด 817 ล้านคน หรือคิดเป็นร้อยละ 11.1 ของประชากรโลกมีขนาดเศรษฐกิจ (GDP) รวมถึง 27.4 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯหรือคิดเป็นร้อยละ37.43ของขนาดเศรษฐกิจโลก โดยมีการค้ารวม 8.7 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯหรือคิดเป็นร้อยละ 26.3 ของการค้าโลก

          ในด้านความสัมพันธ์กับไทย ในปี 2558ไทยมีมูลค่าการค้าประเทศสมาชิก TPP รวม 163,911ล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือคิดเป็นร้อยละ 39.3 ของการค้าทั้งหมดของไทย เป็นมูลค่าการส่งออกจำนวน 88,318 ล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือคิดเป็นร้อยละ 41.2 ของการส่งออกทั้งหมดของไทย ขณะเดียวกัน มีมูลค่าการนำเข้าจำนวน 75,593ล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือคิดเป็นร้อยละ 37.3 ของการนำเข้าทั้งหมดของไทย

                    เนื่องจากความตกลง TPP เป็นความตกลงที่มีมาตรฐานสูงเกินกว่าระดับการเปิดเสรีภายใต้ FTA ของไทยทุกฉบับในขณะนั้น รวมทั้งกรอบอาเซียน ประกอบกับมีการเปลี่ยนแปลงสถานการณ์ทางการเมืองขณะนั้น จึงทำให้ไทยไม่ได้เข้าร่วมเจรจาความตกลง TPP ตั้งแต่เริ่มแรก

          เนื่องจากสถานการณ์ด้านเศรษฐกิจการค้าโลกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ทำให้ไทยต้องเผชิญ และปรับตัวให้สอดคล้องกับความท้าทายใหม่ๆ เพื่อไม่ให้สูญเสียประโยชน์ที่มีอยู่ รวมทั้งสามารถเก็บเกี่ยวผลประโยชน์จากสถานการณ์ที่เกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงที ดังนั้น ไทยจึงจำเป็นที่จะต้องเร่งพัฒนาขีดความสามารถในการแข่งขัน โดยในปี 2559 ไทยถูกจัดเป็นประเทศที่มีความสามารถทางการแข่งขันอันดับที่ 28 (ยกระดับจากอันดับที่ 30 เมื่อปี 2558)      ซึ่งขณะนี้ประเทศในอาเซียนได้แก่สิงคโปร์ (อันดับ 4) และมาเลเซีย (อันดับ 19) ต่างก็มีอันดับดีกว่าไทย

          ทั้งนี้ การจัดทำความตกลงการค้าเสรี (FTA) ถือเป็นเครื่องมือสำคัญทำให้ไทยต้องเร่งพัฒนาขีดความสามารถทางการแข่งขันของประเทศให้ทัดเทียมกับนานาประเทศ เพื่อรองรับการแข่งขันที่เสรี และเป็นธรรม จนสามารถบูรณาการความเชื่อมโยงกับเศรษฐกิจโลกได้อย่างแข็งแกร่ง ไม่ว่าไทยจะเข้าร่วมความตกลง TPP หรือไม่ก็ตาม

          ปัจจุบัน ไทยอยู่ระหว่างการเจรจาความตกลงหุ้นส่วนยุทธศาสตร์ทางเศรษฐกิจ หรือ Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP)ซึ่งประกอบด้วยประเทศสมาชิกอาเซียน 10 ประเทศ รวมทั้งไทยกับประเทศคู่เจรจา ได้แก่ จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ และอินเดีย โดยมีเป้าหมายว่า RCEP จะเป็นความตกลงที่มีมาตรฐานและเข้มข้นกว่าความตกลงการค้าเสรีที่อาเซียนได้ทำไว้เดิมกับคู่เจรจา ในขณะเดียวกันมี ประเทศสมาชิก RCEP 7 ประเทศที่เป็นสมาชิกความตกลง TPP ได้แก่ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ ญี่ปุ่น บรูไน มาเลเซีย สิงคโปร์ และเวียดนามจึงทำให้มาตรฐานของความตกลง TPP มีนัยยะต่อความตกลง RCEP เช่นกัน

          ในการนี้ ถึงแม้ว่าจำนวนประชากรของ RCEP (3,518 ล้านคน) จะมากกว่า TPP (817ล้านคน) 4 เท่า แต่หากมีการเปรียบเทียบในเชิงของขนาดเศรษฐกิจของกลุ่มประเทศสมาชิก TPP(27.4 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ) จะมีมูลค่ามากกว่า RCEP(23 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ) และ TPP เป็นความตกลงที่ส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากห่วงโซ่อุปทานของสมาชิกทั้งในแง่ของการค้าและการลงทุน

                   นอกจากนี้ ยังมีสมาชิก TPPจำนวน3 ประเทศ ที่ไทยไม่เคยจัดทำความตกลง FTAได้แก่ สหรัฐฯ แคนาดา และเม็กซิโก ดังนั้น การเข้าร่วมความตกลง TPPนอกเหนือจากการเป็นสมาชิก RCEP ในปัจจุบันของไทยจะช่วยส่งเสริมเครือข่ายการค้าที่มีขนาดใหญ่ จึงเป็นการขยายโอกาสทางการค้าระหว่างประเทศ ดึงดูดการลงทุนให้เพิ่มขึ้น และเป็นการรักษาความสามารถของไทยในระบบห่วงโซ่อุปทานโลก รวมทั้งเป็นเครื่องมือหนึ่งที่ขับเคลื่อนให้ไทยพัฒนาประเทศให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของการค้าในยุคปัจจุบัน โดยเฉพาะการปรับแก้ไขกฎหมายและระเบียบต่างๆ ให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล การปรับกระบวนการดำเนินงานให้มีประสิทธิภาพ การเสริมสร้างและเพิ่มบุคลากรที่มีความเชื่ยวชาญในด้านต่างๆ มากยิ่งขึ้น

          หลังจากที่ประเทศสมาชิก TPPได้มีการลงนามความตกลงเมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2559 ซึ่งปัจจุบันแต่ละประเทศอยู่ในขั้นตอนดำเนินขบวนการภายในเพื่อให้สัตยาบันความตกลงฯ ซึ่งอาจจะต้องใช้เวลาประมาณ 1ปีครึ่ง และขณะนี้ TPP ยังไม่ได้มีการเปิดรับสมาชิกใหม่ โดยประเทศที่สนใจจะเข้าร่วมความตกลงฯ จะต้องมีการหารือและได้รับความเห็นชอบจากประเทศสมาชิกเดิมทั้ง 12 ประเทศ ดังนั้นจึงถือว่าไทยไม่ได้ตกขบวนรถไฟ แต่เป็นโอกาสของไทยที่จะใช้ช่วงเวลาดังกล่าวในการศึกษาประโยชน์และผลกระทบของความตกลง TPP ที่มีต่อไทยและประเมินความพร้อมของทุกภาคส่วนอย่างรอบคอบต่อไป

อนุสัญญา UPOV 1991 คืออนุสัญญาระหว่างประเทศที่มุ่งเน้นเรื่องการคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่โดยให้สิทธิเด็ดขาดในพันธุ์พืชใหม่แก่นักปรับปรุงพันธุ์ ซึ่งเป็นการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญาทางด้านพืช มีความเกี่ยวข้องกับความตกลง TPP โดยภายใต้ข้อบททรัพย์สินทางปัญญากำหนดให้ประเทศสมาชิกต้องเข้าร่วมเป็นภาคีอนุสัญญา UPOV 1991 ด้วย

ปัจจุบัน UPOV 1991 มีสมาชิกทั้งหมด 74 ประเทศ ในจำนวนนี้มี 28 ประเทศที่เป็นประเทศกำลังพัฒนา โดยในอาเซียนมี 2 ประเทศ ได้แก่ เวียดนามและสิงคโปร์ เป็นสมาชิกของอนุสัญญาฉบับนี้ ขณะที่มาเลเซีย บรูไน อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์ ได้แสดงความจำนงที่จะเข้าร่วมอนุสัญญานี้ ส่วนประเทศไทยยังไม่ได้เป็นสมาชิกของอนุสัญญาฉบับนี้

          UPOV 1991 กำหนดเป็นทางเลือกให้ประเทศสมาชิกสามารถกำหนดบัญชีรายชื่อพันธุ์พืชที่เกษตรกรสามารถเก็บไว้ใช้เพาะปลูกในฤดูกาลถัดไป โดยเกษตรกรยังสามารถเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้เพาะปลูกในพื้นที่ของตนเอง ต่อยอดการปรับปรุงพันธุ์ ศึกษา วิจัยและใช้เพื่อการอื่นใดนอกเหนือจากเพื่อประโยชน์ในทางการค้า ซึ่งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์มีนโยบาย ในการกำหนดบัญชีรายชื่อพืชที่เกษตรกรสามารถเก็บไว้ได้ในอนาคต โดยจะต้องคำนึงถึงวัฒนธรรมการเกษตรของไทย โดยเฉพาะเกษตรกรรายย่อย จึงมั่นใจได้ว่าเกษตรกรจะยังคงเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้ในฤดูกาลถัดไปได้

อนุสัญญา UPOV 1991 ไม่มีข้อห้ามในเรื่องการแบ่งปันผลประโยชน์ ประเทศสมาชิกยังสามารถกำหนดให้มีการแบ่งปันผลประโยชน์ภายใต้กฎหมายของตนเอง ปัจจุบันไทยมี พ.ร.บ. คุ้มครองพันธุ์พืช พ.ศ. 2542 ซึ่งกำหนดหลักการแบ่งปันผลประโยชน์ให้เกษตรกรอยู่แล้ว

     ราคาเมล็ดพันธุ์พืชจะขึ้นอยู่กับกลไกตลาดของธุรกิจเมล็ดพันธุ์ซึ่งเกี่ยวข้องกับคุณภาพและความต้องการของผู้บริโภค ทั้งนี้ กระทรวงเกษตรได้จัดตั้งศูนย์เมล็ดพันธุ์เพื่อพัฒนาเมล็ดพันธุ์ให้มีคุณภาพดี มีผลผลิตต่อไร่สูง (ทำน้อยได้มาก) และแจกจ่ายให้ถึงมือเกษตรกรในราคาที่ถูก ซึ่งจะเป็นการเพิ่มทางเลือกและลดต้นทุนทางการผลิตให้แก่เกษตรกร

     อนุสัญญา UPOV 1991 ไม่มีข้อกำหนดใดๆ ในเรื่องนี้ ประกอบกับไทยก็มีพรบ.กักพืช พ.ศ. 2507 ที่ไม่อนุญาตให้มีการนำเข้าพืช GMOs อยู่แล้ว ยกเว้นถั่วเหลืองและข้าวโพดเพื่อใช้ในอุตสาหกรรมผลิตอาหารสัตว์ นอกจากนี้ พันธุ์พืชใหม่ที่ได้จากการปรับปรุงพันธุ์พืช GMOs ไม่สามารถจดทะเบียนพันธุ์พืชใหม่ในไทยได้ ส่วนความตกลง TPP กำหนดเพียงให้ประเทศสมาชิกเผยแพร่ข้อมูลมาตรการคุ้มครองไม่ให้มีการปนเปื้อนของพืช GMOs เท่านั้น แต่ไม่ได้กำหนดให้มีการเปิดตลาด GMO

อนุสัญญา UPOV 1991 เป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาและปรับปรุงเมล็ดพันธุ์ให้มีคุณภาพสูงขึ้น สร้างผลผลิตต่อไร่เพิ่มขึ้น และเป็นที่ต้องการของตลาดมากขึ้น นอกจากนี้ยังทำให้เกษตรกรมีทางเลือกในการใช้พันธุ์ที่หลากหลายมากขึ้น ตลอดจนทำให้เกิดการแข่งขันในตลาดเมล็ดพันธุ์มากขึ้นอีกด้วย

       UPOV 1991 ให้สิทธิเกษตรกรสามารถซื้อเมล็ดพันธุ์พืชที่ได้รับการคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่ไปเพาะปลูกและจำหน่ายผลผลิตได้ รวมทั้งแปรรูปผลผลิตให้เป็นผลิตภัณฑ์เพื่อจำหน่ายได้โดยไม่ขัดต่ออนุสัญญาฯ เช่น ซื้อเมล็ดพันธุ์สตรอเบอรี่ไปเพาะปลูกและสามารถจำหน่ายผลสตรอเบอรี่ รวมทั้งสามารถนำผลสตรอเบอรี่ไปทำแยมเพื่อจำหน่ายได้ เนื่องจากเกษตรกรได้ซื้อสิทธิจากนักปรับปรุงพันธุ์เพื่อนำไปเพาะปลูกอย่างถูกต้องตามหลักการคุ้มครองเมล็ดพันธุ์ จึงถือว่าเกษตรกรได้สิทธิอย่างครบถ้วนแล้ว (exhaustive right) และสามารถนำผลผลิตและผลิตภัณฑ์แปรรูปมาจำหน่ายได้

การจดทะเบียนพันธุ์พืชพื้นเมืองและพันธุ์พืชท้องถิ่นไม่สามารถทำได้ เนื่องจากเป็นพืชที่สามารถพบและเข้าถึงได้โดยทั่วไป จึงทำให้ขาดคุณสมบัติในการเป็นพันธุ์พืชใหม

การจดทะเบียนพันธุ์พืชพื้นเมืองและพันธุ์พืชท้องถิ่นไม่สามารถทำได้ เนื่องจากเป็นพืชที่สามารถพบและเข้าถึงได้โดยทั่วไป จึงทำให้ขาดคุณสมบัติในการเป็นพันธุ์พืชใหม่ อีกทั้งการนำพันธุ์พืชพื้นเมืองหรือพันธุ์พืชท้องถิ่นไปทดลองหรือวิจัยต้องขออนุญาตจากกรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ก่อน และต้องทำข้อตกลงแบ่งปันผลประโยชน์หากจะนำพืชดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ในทางการค้าตามมาตรา 52 ของพระราชบัญญัติคุ้มครองพันธุ์พืช พ.ศ.2542

อีกทั้งการนำพันธุ์พืชพื้นเมืองหรือพันธุ์พืชท้องถิ่นไปทดลองหรือวิจัยต้องขออนุญาตจากกรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ก่อน และต้องทำข้อตกลงแบ่งปันผลประโยชน์หากจะนำพืชดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ในทางการค้าตามมาตรา 52 ของพระราชบัญญัติคุ้มครองพันธุ์พืช พ.ศ.2542

ภาครัฐได้จัดตั้งธนาคารเชื้อพันธุ์พืช เพื่อรวบรวมและอนุรักษ์พันธุ์พืชท้องถิ่นของไทยที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ เนื่องจากภัยธรรมชาติ การระบาดของโรคและแมลง รวมถึงเป็นแหล่งเก็บรักษาพันธุ์พืชเศรษฐกิจและพืชพันธุ์ดีที่ให้ผลผลิตสูง นอกจากนี้ ภาครัฐยังจัดตั้งศูนย์เมล็ดพันธุ์ เพื่อให้มีเมล็ดพันธุ์คุณภาพดีเป็นทางเลือกแก่เกษตรกร

การจดสิทธิบัตรจุลินทรีย์สามารถทำได้ตามความตกลง TRIPs ภายใต้ WTO ที่ประเทศไทยเป็นภาคีอยู่แล้ว การเข้าเป็นภาคีสนธิสัญญาบูดาเปสต์ตามเงื่อนไขภายใต้ความตกลง TPP เป็นเพียงการยอมรับศูนย์เก็บจุลินทรีย์ระหว่างประเทศ เพื่อใช้ข้อมูลของศูนย์ดังกล่าวประกอบการจดสิทธิบัตรเท่านั้น ส่วนจุลชีพหรือจุลินทรีย์ที่มีอยู่ตามธรรมชาติไม่สามารถนำไปจดทะเบียนได้ เนื่องจากเป็นสิ่งที่พบได้ทั่วไปตามธรรมชาติ นอกจากนี้

    อนุสัญญา UPOV 1991 และพรบ.คุ้มครองพันธุ์พืช พ.ศ. 2542 ของไทยไม่ได้กำหนดให้ใช้การตรวจ DNA ของพืชในการตรวจสอบการเป็นพันธุ์พืชใหม่ แต่กำหนดให้ตรวจสอบโดยการปลูกเปรียบเทียบระหว่างพันธุ์พืชที่มีอยู่เดิมกับพันธุ์พืชที่ยื่นขอจดทะเบียนเป็นพันธุ์พืชใหม่ ซึ่งต้องปรากฎความแตกต่างและสอดคล้องกับหลักเกณฑ์ของพันธุ์พืชใหม่

          สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indication) หรือ GI คือ เครื่องหมายที่ใช้กับสินค้าที่มาจากแหล่งผลิตที่เฉพาะเจาะจง ซึ่งคุณภาพหรือชื่อเสียงของสินค้านั้นๆ จะมีเอกลักษณ์เนื่องจากมีการผลิตในพื้นที่ที่มีความเฉพาะ ดังนั้น GI เป็นเหมือนแบรนด์ของชุมชนที่บ่งบอกคุณภาพและแหล่งที่มาของสินค้า หรืออาจกล่าวได้ว่า เป็นการรับรองว่าสินค้านั้นมาจากที่ไหน มีลักษณะ และคุณภาพอย่างไร

          ทั้งนี้ ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ GI สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์:https://www.ipthailand.go.th/th/gi-008.html

     ไทยมีกฎหมายคุ้มครอง GI เนื่องจากไทยเป็นสมาชิกองค์การการค้าโลก ทำให้ไทยต้องปฏิบัติตามความตกลง TRIP ซึ่งกำหนดให้มีกฎหมายในการคุ้มครอง GI เฉพาะ โดยกฎหมายในการคุ้มครอง GI ของไทย คือ พรบ.คุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ พ.ศ.2546

          เพื่อป้องกันไม่ให้ประชาชนเกิดความสับสนเกี่ยวกับแหล่งภูมิศาสตร์ของสินค้า โดยสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ที่ขอรับความคุ้มครองนั้นจะต้องมีชื่อที่เป็นสัญลักษณ์ หรือสิ่งที่ใช้เรียกแทนแหล่งภูมิศาสตร์ ซึ่งสามารถบ่งบอกว่าได้ว่าสินค้าที่เกิดจากแหล่งภูมิศาสตร์นั้นเป็นสินค้าที่มีคุณภาพ ชื่อเสียง หรือคุณลักษณะเฉพาะ

         การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์จะต้องเป็นชื่อที่เป็นที่รู้จักของผู้บริโภคและมีการกล่าวถึงหรือใช้กันมาแล้ว ไม่ใช่สิ่งที่สามารถคิดขึ้นใหม่เพื่อนำมาขอขึ้นทะเบียนได้  และผู้มีสิทธิใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ภายใต้กฎหมาย คือ ผู้ผลิตสินค้าที่อยู่ในท้องถิ่นนั้นและผู้ประกอบการค้าที่เกี่ยวกับสินค้านั้น (ไม่ใช่เฉพาะแต่ผู้ขึ้นทะเบียน) โดยผู้ที่อยู่ในพื้นที่เท่านั้นที่มีสิทธิ์ในความเป็นเจ้าของร่วมกัน ดังนั้น ผู้อยู่ในพื้นที่จึงต้องร่วมกันรักษาคุณภาพมาตรฐานของสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ในพื้นที่ของตน เพื่อคงไว้ซึ่งชื่อเสียงและอัตลักษณ์เฉพาะถิ่น

        สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์สามารถเพิกถอน และแก้ไขได้ หากมีการขึ้นทะเบียนโดยมิชอบ หรือสภาพแวดล้อมของพื้นที่ทางธรรมชาติมีความเปลี่ยนแปลงไป ส่งผลกระทบต่อคุณลักษณะพิเศษ หรือคุณภาพของสินค้า นอกจากนี้หากไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ พ.ร.บ.ได้กำหนดไว้ก็จะสามารถระงับการใช้ตราสัญลักษณ์ GI ได้เช่นกัน

         ขณะนี้ไทยให้ความคุ้มครอง GI โดยกฎหมายเท่านั้น หากไทยเข้าร่วมความตกลง TPP จะต้องให้ความคุ้มครอง GI โดยระบบเครื่องหมายการค้าด้วย ซึ่งเป็นการเพิ่มทางเลือกให้แก่เจ้าของ GI ทั้งไทยและต่างชาติ ที่จะเลือกได้ว่าต้องการรับความคุ้มครองตามกฎหมายใด

         1) กรณีที่ชาวต่างชาตินำ GI ของไทย (เช่น ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้) ไปจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในต่างประเทศ เป็นสิ่งที่อาจเกิดขึ้นได้แม้จะไม่มีความตกลง TPP เพราะกฎหมายบางประเทศก็เปิดโอกาสให้สามารถนำ GI ไปจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าได้อยู่แล้ว อย่างไรก็ตาม หากมีผู้นำ GI ไทยไปจดทะเบียนโดยมิชอบ ไทยก็สามารถไปคัดค้านหรือขอเพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าที่ประกอบด้วย GI ได้ โดยต่อสู้ว่าเครื่องหมายดังกล่าว ไม่ได้แสดงถึงแหล่งที่มาที่แท้จริงของสินค้าและจะทำให้สาธารณชนเข้าใจผิดในแหล่งที่มาที่แท้จริงของสินค้า ตามหลักการของ WTO

         2) กรณีที่ชาวต่างชาตินำ GI ของไทยมาจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในไทย ปัจจุบันทำไม่ได้ เพราะกฎหมายเครื่องหมายการค้าปัจจุบันห้ามจดทะเบียน GI ที่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย GI อยู่แล้ว เป็นเครื่องหมายการค้า ทั้งนี้ แม้การเข้าร่วม TPP จะทำให้ไทยต้องปรับปรุงระบบเครื่องหมายการค้าโดยเปิดโอกาสให้สามารถนำ GIไปจดทะเบียนตามระบบเครื่องหมายการค้าได้ด้วย แต่ก็สามารถป้องกันมิให้ชาวต่างชาตินำ GI ของไทยไปจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าได้ โดยตรวจสอบว่าผู้ที่มาขอจดทะเบียนเป็นผู้มีสิทธิ/เป็นเจ้าของ GI ที่แท้จริงหรือไม่

         OTOP เป็นสินค้าประจำท้องถิ่นที่แสดงถึงภูมิปัญญา แต่ไม่จำเป็นต้องมีเอกลักษณ์ความเชื่อมโยงกับแหล่งภูมิศาสตร์ และจะไม่มีการขึ้นทะเบียนคุ้มครองชื่อสินค้าตามกฎหมาย ในขณะที่ GI จำต้องมีเอกลักษณ์ที่เชื่อมโยงกับแหล่งภูมิศาสตร์ มีคุณภาพ และมีชื่อเสียง รวมทั้ง GI จะต้องมีระบบการขึ้นทะเบียน มีข้อกำหนดการควบคุมคุณภาพที่ชัดเจน มีการคุ้มครองชื่อสินค้าตามกฎหมาย หากมีการละเมิดสามารถดำเนินคดีทางกฎหมายได้

       ความตกลง TPPมีเรื่องการให้ความช่วยเหลือ SMEs ทั้งด้านการแลกเปลี่ยนข้อมูล การจัดสัมมนาเพื่อเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจให้กับ SMEs ในการทำธุรกิจการค้ากับต่างประเทศ ซึ่งต่างกับความตกลงการค้าเสรีทั้งหมด อันจะเป็นประโยชน์ในการพัฒนา SMEs ของไทยต่อไป

อนุสัญญา UPOV 1991 คืออนุสัญญาระหว่างประเทศที่มุ่งเน้นเรื่องการคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่โดยให้สิทธิเด็ดขาดในพันธุ์พืชใหม่แก่นักปรับปรุงพันธุ์ ซึ่งเป็นการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาทางด้านพืช มีความเกี่ยวข้องกับความตกลงการค้ายุคใหม่ที่มีมาตรฐานสูงหลายฉบับ อาทิ ความตกลง TPP และ TTIP เป็นต้น โดยความตกลง TPPกำหนดให้ประเทศสมาชิกต้องเข้าร่วมเป็นภาคีอนุสัญญา UPOV 1991 ส่วนความตกลง TTIP กำหนดให้ภาคีมีกฎหมายการคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่สอดคล้องกับอนุสัญญา UPOV 1991

ปัจจุบันUPOV 1991 มีสมาชิกทั้งหมด 74 ประเทศ ในจำนวนนี้มี 28 ประเทศที่เป็นประเทศกำลังพัฒนา โดยในอาเซียนมี 2 ประเทศ ได้แก่ เวียดนามและสิงคโปร์ เป็นสมาชิกของอนุสัญญาฉบับนี้ ขณะที่มาเลเซีย บรูไน อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์ ได้แสดงความจำนงที่จะเข้าร่วมอนุสัญญานี้ ส่วนประเทศไทยยังไม่ได้เป็นสมาชิกของอนุสัญญาฉบับนี้

       UPOV 1991 กำหนดเป็นทางเลือกให้ประเทศสมาชิกสามารถกำหนดบัญชีรายชื่อพันธุ์พืชที่เกษตรกรสามารถเก็บไว้ใช้เพาะปลูกในฤดูกาลถัดไป โดยเกษตรกรยังสามารถเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้เพาะปลูกในพื้นที่ของตนเอง ต่อยอดการปรับปรุงพันธุ์ ศึกษา วิจัยและใช้เพื่อการอื่นใดนอกเหนือจากเพื่อประโยชน์ในทางการค้า ซึ่งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์มีนโยบาย ในการกำหนดบัญชีรายชื่อพืชที่เกษตรกรสามารถเก็บไว้ได้ในอนาคต โดยจะต้องคำนึงถึงวัฒนธรรมการเกษตรของไทย โดยเฉพาะเกษตรกรรายย่อย จึงมั่นใจได้ว่าเกษตรกรจะยังคงเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้ในฤดูกาลถัดไปได้

อนุสัญญา UPOV 1991 ไม่มีข้อห้ามในเรื่องการแบ่งปันผลประโยชน์ ประเทศสมาชิกยังสามารถกำหนดให้มีการแบ่งปันผลประโยชน์ภายใต้กฎหมายของตนเอง ปัจจุบันไทยมี พ.ร.บ. คุ้มครองพันธุ์พืช พ.ศ. 2542 ซึ่งกำหนดหลักการแบ่งปันผลประโยชน์ให้เกษตรกรอยู่แล้ว

       ราคาเมล็ดพันธุ์พืชจะขึ้นอยู่กับกลไกตลาดของธุรกิจเมล็ดพันธุ์ซึ่งเกี่ยวข้องกับคุณภาพและความต้องการของผู้บริโภค ทั้งนี้ กระทรวงเกษตรได้จัดตั้งศูนย์เมล็ดพันธุ์เพื่อพัฒนาเมล็ดพันธุ์ให้มีคุณภาพดี มีผลผลิตต่อไร่สูง (ทำน้อยได้มาก)และแจกจ่ายให้ถึงมือเกษตรกรในราคาที่ถูก ซึ่งจะเป็นการเพิ่มทางเลือกและลดต้นทุนทางการผลิตให้แก่เกษตรกร

      อนุสัญญา UPOV 1991 เป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาและปรับปรุงเมล็ดพันธุ์ให้มีคุณภาพสูงขึ้นสร้างผลผลิตต่อไร่เพิ่มขึ้น และเป็นที่ต้องการของตลาดมากขึ้น นอกจากนี้ยังทำให้เกษตรกรมีทางเลือกในการใช้พันธุ์ที่หลากหลายมากขึ้น ตลอดจนทำให้เกิดการแข่งขันในตลาดเมล็ดพันธุ์มากขึ้นอีกด้วย

       UPOV 1991 ให้สิทธิเกษตรกรสามารถซื้อเมล็ดพันธุ์พืชที่ได้รับการคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่ไปเพาะปลูกและจำหน่ายผลผลิตได้ รวมทั้งแปรรูปผลผลิตให้เป็นผลิตภัณฑ์เพื่อจำหน่ายได้โดยไม่ขัดต่ออนุสัญญาฯ เช่น ซื้อเมล็ดพันธุ์สตรอเบอรี่ไปเพาะปลูกและสามารถจำหน่ายผลสตรอเบอรี่ รวมทั้งสามารถนำผลสตรอเบอรี่ไปทำแยมเพื่อจำหน่ายได้ เนื่องจากเกษตรกรได้ซื้อสิทธิจากนักปรับปรุงพันธุ์เพื่อนำไปเพาะปลูกอย่างถูกต้องตามหลักการคุ้มครองเมล็ดพันธุ์ จึงถือว่าเกษตรกรได้สิทธิอย่างครบถ้วนแล้ว (exhaustive right) และสามารถนำผลผลิตและผลิตภัณฑ์แปรรูปมาจำหน่ายได้

        การจดทะเบียนพันธุ์พืชพื้นเมืองและพันธุ์พืชท้องถิ่นไม่สามารถทำได้ เนื่องจากเป็นพืชที่สามารถพบและเข้าถึงได้โดยทั่วไป จึงทำให้ขาดคุณสมบัติในการเป็นพันธุ์พืชใหม่ อีกทั้งการนำพันธุ์พืชพื้นเมืองหรือพันธุ์พืชท้องถิ่นไปทดลองหรือวิจัยต้องขออนุญาตจากกรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ก่อน และต้องทำข้อตกลงแบ่งปันผลประโยชน์หากจะนำพืชดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ในทางการค้าตามมาตรา 52 ของพระราชบัญญัติคุ้มครองพันธุ์พืช พ.ศ.2542

อีกทั้งการนำพันธุ์พืชพื้นเมืองหรือพันธุ์พืชท้องถิ่นไปทดลองหรือวิจัยต้องขออนุญาตจากกรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ก่อน และต้องทำข้อตกลงแบ่งปันผลประโยชน์หากจะนำพืชดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ในทางการค้าตามมาตรา 52 ของพระราชบัญญัติคุ้มครองพันธุ์พืช พ.ศ.2542

        ภาครัฐได้จัดตั้งธนาคารเชื้อพันธุ์พืช เพื่อรวบรวมและอนุรักษ์พันธุ์พืชท้องถิ่นของไทยที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ เนื่องจากภัยธรรมชาติ การระบาดของโรคและแมลง รวมถึงเป็นแหล่งเก็บรักษาพันธุ์พืชเศรษฐกิจและพืชพันธุ์ดีที่ให้ผลผลิตสูง นอกจากนี้ ภาครัฐยังจัดตั้งศูนย์เมล็ดพันธุ์ เพื่อให้มีเมล็ดพันธุ์คุณภาพดีเป็นทางเลือกแก่เกษตรกร